مقالات

هایپرپیگمانتاسیون و ملاسما چیست؟

درمان لک و هایپرپیگمانتاسیون

ملانین رنگدانه ای است که توسط سلول های ملانوسیت ها ایجاد می شود و نقش کلیدی در ایجاد لک دارد. میزان تولید ملانین تحت تاثیر عوامل مختلف قرار میگیرد که می تواند منجر به ایجاد لک شود .کنترل میزان تولید ملانین می تواند به کاهش هایپرپیگمانتاسیون و یکنواخت شدن رنگ پوست و درمان لک ها و تیرگی ها کمک کند .

رنگدانه پوست

رنگ پوست انسان توسط رنگدانه هایی که در اپیدرم و درم قرار دارند، تعیین می شود که مهم ترین آنها ملانین است .

رنگدانه های دیگر مثل روبین و بتاکاروتن هم نیز در رنگ پوست انسان نقش دارند هم چنین گاهی بعضی از فلزات مثل آهن و طلا و نقره و یا برخی داروها و رسوبات در تغییر رنگ پوست موثر هستند .

 

تنوع رنگ پوست در انسان یک امر ژنتیکی است و در ارتباط با رنگ پوست 3 نژاد عمده وجود دارد که عبارتند از نژاد سفید و نژاد سیاه و نژاد زرد .

رنگ تیره پوست آفریقایی ها به دلیل تراکم ملانین هاست که آنها را در مقابل تابش آفتاب محافظت می کند

تیرگی پوست توسط عوامل زیر ایجاد میشود :

ملانین

دهیدراته بودن پوست

خارج شدن خون از مویرگ ها

 

 

ملانوسیت

در مرز بین لایه اپیدرم و درم برآمدگی ها و فرورفتگی هایی(لایه بازال) وجود دارد که سلول های ملانوسیت در این قسمت هستند وملانین در این سلول ها ساخته میشوند و ایجاد لک و تیرگی ها از این سلول ها در اثر فعالیت غیرطبیعی ملانوسیت ها شروع میشود .

در این قسمت سلول های کراتینوسیت تکثیر میشود و به لایه های بالایی مهاجرت میکنند و همچنین ملانین ها را حمل میکنند .

 

ملانوزوم

محل ساخت ساخت و ذخیره و انتقال ملانین ها هستند.

افراد ساهپوست و سفیدپوست تفاوتی در تعداد ملانوسیت ها ندارند و تفاوت در تعداد ملانوزوم ها دارند.

 

 

ملانین

 

ملانین یک رنگدانه طبیعی است که توسط ملانوسیت ها در اپیدرم تولید می شود ،ملانین یک آنتی اکسیدان است و در برابر رادیکال های آزاد مقاومت نشان می دهد.

تولید بیش از اندازه ملانین می تواند باعث اختلالات هایپرپیگمانتاسیون پوست مثل ملاسما و کک و مک شود .

عامل اصلی در سنتز ملانین ، ژنتیک است اما عوامل دیگری مثل اشعه فرابنفش و عوامل هورمونی ، مواد بیوشیمیایی(مثل ملاتونین) در سنتز ملانین نقش دارند .

 

دلیل تولید ملانین

 

این بخشی از مکانیسم دفاعی پوست ماست و لایه شاخی پوست وظیفه ی دفاع و محافظت از لایه های زیرین پوست را دارد.در لایه های زیرین لایه اپیدرم ، سلول های زنده ، هسته دارند و نور آفتاب به هسته سلول ها ( جلوگیری از آسیب به DNA و جهش ژنتیکی و سرطان پوست )نباید برسد

 

پوست با تولید ملانین ، مکانیسم دفاعی خود را اعمال میکند و از هسته ی سلول محافظت میکند و ملانین ها اطراف هسته ی سلول قرار میگیرند و از رسیدن نور آفتاب جلوگیری می کنند.

 

 

 

فرآیند ملانین سازی

اسیدآمینه تیروزین با کاتالیزگری آنزیم تیروزیناز  تبدیل به ماده ای به نام L DOPA و با فعایت مجدد آنزیم تیروزیناز ، این ماده به L DoPakinone  تبدیل می شود و بعد از گذراندن چند مرحله و دخالت آنزیم های TRP 2 و TRP1 و در نهایت اسیدآمینه تیروزین به ملانین تبدیل می شود

 

 

 

انواع ملانین

یوملانین

فاوملانین

 

تولید لک

 

گیرنده ها و رسپتور هایی روی سطح ملانوسیت ها وجود دارند که در صورت وجود عامل تحریک ، پیام را به هسته انتقال میدهند  و هسته ی سلول ساخت و ذخیره ملانین در ملانوزوم تحریک و شروع می کند و هم چنین ساخت مواد اولیه ملانین دردستگاه گلژی را دستور می دهد  ، در ملانوزوم ها آنزیم های جهت تولید ملانین وجود دارند و اسیدآمینه تیروزین را به ملانین تبدیل می کنند و پس از ساخت آنها به سمت دندانه های ملانوسیت ها مهاجرت میکنند و از ملانوسیت ها خارج می شوند و به سمت کراتینوسیت ها حرکت می کنند و وارد آنها می شوند و و کراتینوسیت ها درلایه های اپیدرم حرکت می کنند و به بالا میروند و به سطح پوست منتقل می شوند ولایه ها را رنگی می کنند و  لک تشکیل می شوند .

محور های درمان لک

  1. حذف عوامل تحریک کننده
  2. مهار کردن آنزیم لک
  3. جلوگیری از مهاجرت ملانین به سطح پوست
  4. شتاب دادن به turn over پوست

 

1 . حذف عوامل تحریک کننده

-افزایش turn over پوست (افزایش سرعت ساخت و ساز سلول های جدید و ریزش سلول های قدیمی )

  • -آفتاب به تحریک ایجاد لک کمک میکند پس از در مواقع وجود نور خورشید باید از ضد آفتاب استفاده کرد
  • -ایجاد التهاب می تواند منجر به لک شود مثل زخم و کندن جوش ها و لایه برداری های نادرست
  • -استفاده از ترانگزامیک اسید
  • -تنظیم هورمون ها و درمان اختلالات هورمونی
  • -درمان بیماری ها
  • -استفاده از ضدلک ها و مهار کننده آنزیم لک

عواملی که به تحریک ایجاد لک کمک می کنند :

• نقش آفتاب

MSH (هورمون تحریک کننده تولید ملانین ) توسط تابش آفتاب در مغز در غده هیپوفیزتولید می شود و از طریق جریان خون تا زیر لایه بازال اپیدرم می اید و روی رسپتور میشیند و ساخت ملانین را تحریک می کند.

نقش التهاب

MSH توسط کراتینوسیت ها در اثر التهاب ایجاد می شود و روی رسپتور سلول های ملانوسیت ها میشیند و منجر به تحریک به ملانین سازی می شود.

 

از جمله عواملی که ایجاد التهاب را تحریک میکند می توان به انجام میکرونیدلینگ و لایه برداری نادرست و استفاده از شوینده نامناسب و سوزن و نیش حشرات و زخم و ... اشاره کرد.

 

 

از جمله عواملی که ایجاد التهاب را تحریک میکند می توان به انجام میکرونیدلینگ و لایه برداری نادرست و استفاده از شوینده نامناسب و سوزن و نیش حشرات و زخم و ... اشاره کرد.

نقش آنزیم پلاسمین

پلاسمین آنزیم تجزیه کننده لخته های خون است و از طریق تحریک افزایش تولید MSH و یا فعال کردن مستقیم ملانوسیت ها به ایجاد لک کمک می کند .

استفاده از ترانگزامیک اسید موضعی به مهار این آنزیم کمک می کند.

 

نقش هورمون ها

 

MSH

ACTH

bFGF

ET-1

E strogen

 

به ایجاد لک ارتباط دارند .

 

 

داروها

 

دارو هایی مثل مینوسیکلین ، تتراسایکلین ، داروهای هورمون درمانی و شیمی درمانی به ایجاد لک کمک می کنند .

2.مهار آنزیم لک

 

استفاده از ضدلک ها و روشن کننده ها  اغلب به مهار آنزیم های دخیل در ایجاد لک (تیروزیناز و خانواده های تیروزیناز )کمک می کنند .

هیدروکینون ، رزورسینول ،بوتیل رزورسینول و آربوتین و کوجیک اسید از جمله مواردی هستند که با جدا کردن عنصر مس ،به  مهار آنزیم لک کمک می کنند (هیدروکینون قدرت بیشتری دارد ).

هیدروکینون و رزورسینول ساختار فنلی دارند و بوتیل رزورسینول و آربوتین و کوجیک اسید ساختار فنلی اصلاح شده دارند .

تفاوت ضدلک ها و روشن کننده ها :

 
  • -ضدلک ها قوی تر و سریع تر از روشن کننده ها عمل می کنند .
  • -ضدلک ها ساختار فنلی دارند(حلقه ی بنزنی که یک گروه OH به آن متصل است )و روشن کننده ها ساختار غیرفنلی یا فنلی اصلاح شده دارند (یک مولکول هیدروکربنی به فنل متصل است .

ساختاری فنلی ، حلقه ی بنزنی است که یک گروه OH به آن متصل است و یک ماده ی سمی است .

ساختار فنلی اصلاح شده ، ساختاری است که یک مولکول هیدروکربنی به فنل متصل است .

  • -ضدلک ها اختصاصا از طریق مکانیسم مهار آنزیم لک عمل می کنند.

 

ضدلک ها:

هیدروکینون و رزورسینول

رزورسینول

یک ترکیب پلی فنلی است

اثر ضدالتهابی دارد

هیدروکینون

موثرترین و متداول ترین مهارکننده تیروزیناز جهت درمان هایپرپیگمانتسیون است

در کرم های موضعی به میزان 2 درصد موجود است و امکان وجود درصدهای بالاتر در محصولاتی که تجویز میشوند است .

 

روشن کننده ها :

-ساختار فنلی اصلاح شده

بوتیل رزورسینول

آربوتین

کوجیک اسید

ساختار غیرفنلی

ترانگزامیک اسید

آزلائیک اسید

نیاسینامید

ویتامین سی

عصاره شیرین بیان

رتینوئیدها

رسوراترول

پپتیدها

ترانگزامیک اسید

آنزیم پلاسمین (آنزیم تجزیه کننده لخته های خون) را مهار می کند

تحریک کننده ملانوسیت است

از تیرگی پوست توسط نشت خون جلوگیری می کند

خاصیت ضدالتهابی دارد و از لک های التهابی جلوگیری می کند

آزلاییک اسید

دی کربوکسیلیک اسید

تیروزیناز را مهار می کند ، آزلاییک اسید فعالیت آنزیم تیوردوکسین ردوکتاز را تحریک می کند که تولید تیوردوکسین عامل بازدارنده فعالیت آنزیم تیروزیناز است هم چنین از سنتز DNA و RNA در ملانوسیت ها جلوگیری می کند .

روی آکنه ها هم موثره

ضدالتهاب است

ضد رادیکال های آزاد است

برای انواع پوست به غیر از پوست های خیلی حساس مناسب است

ویتامین سی

به مهار تیروزیناز کمک می کند و کاهش ملانوژنز کمک می کند

به ساخت کلاژن در پوست کمک می کند و یک کوفاکتور برای سنتز کلاژن است

رادیکال های آزاد را خنثی می کند

سد دفاعی پوست را تقویت می کند

به روشن شدن پوست کمک می کند

اثر ضدپیری دارد

عصاره شیرین بیان

حاوی ماده ای به نام گلابریدین است که تیروزیناز را مهار می کند

آربوتین

آربوتین حاصل گلوکوزیلاسیون glycosylation هیدروکینون است

خواص آنتی اکسیدانی دارد

فعالیت ملانوسیت ها را کاهش می دهد و در غلظت 0.05 میلی مولار فعالیت تیروزیناز را کاهش می دهد

کوجیک اسید

متابولیت قارچ های آسپرژیلوس ، پنی سیلسوم و استوباکتر است

یک آنتی اکسیدان است

مهارکننده آنزیم تیروزیناز است

3 .جلوگیری از مهاجرت ملانین

نیاسینامید از جمله عوملی است که به این فرآیند کمک می کند

نیاسینامید از انتقال ملانین ها از ملانوسیت ها به کراتینوسیت و سطح پوست جلوگیری می کند و هم جنین به افزایش NADP و NADPH کمک می کند که نقش آنتی اکسیدانی دارند .

4 .شتاب دادن به turn over پوست

شتاب دادن turn over  پوست یعنی افزایش سرعت ساخت و ساز سلول های جدید و ریزش سلول های قدیمی که باعث می شود که ملانین با سرعت بیشتری به سطح پوست مهاجرت کند و خارج شود

 

همه ی هیدروکسی اسید ها و رتینوئیک اسید ها به turn over پوست شتاب و سرعت می بخشند

لایه برداری ها و اسیدتراپی و فیشیال به افزایش سرعت ساخت و ساز سلول ها کمک می کنند

انواع لک

کک و مک:

در افرادی که پوست روشن و موی بلوند دارند بیشتر دیده می شودوتابستان زیاد می شود و زمستان کم می شود

و لک سطحی و ژنتیکی است .

استفاده از لایه بردار ها و و روشن کننده ها و ضدآفتاب ها می توان آنها را درمان و کمتر کرد اما مجددا ایجاد می شوند و آفتاب آنها را تحریک می کند .

گلیکولیک اسید ، کوجیک اسید ، لاکتیک اسید ، آزلائیک اسید ، فرولیک اسید و فیتیک اسید به درمان کک و مک کمک می کنند .

لک های پیری یا خورشیدی یا  liver spot :

 

در مواجهه زیاد با آفتاب ایجاد می شود وپوست هایی که نازک هستند و در افراد مسن شایع تر است اما لزوما در سن بالا ایجاد نمی شود ، این لک ها سطحی هستند و در لایه اپیدرم ایجاد می شوند .

 

 لایه برداری و آبرسانی و استفاده از روشن کننده ها و ضدآفتاب به درمان این لک کمک می کند . فرولیک اسید و لاکتیک اسید و ترکیب این دو اسید به درمان این نوع لک ها کمک می کنند .

لک های پیری یا خورشیدی یا  liver spot :

 

در مواجهه زیاد با آفتاب ایجاد می شود وپوست هایی که نازک هستند و در افراد مسن شایع تر است اما لزوما در سن بالا ایجاد نمی شود ، این لک ها سطحی هستند و در لایه اپیدرم ایجاد می شوند .

 

 لایه برداری و آبرسانی و استفاده از روشن کننده ها و ضدآفتاب به درمان این لک کمک می کند . فرولیک اسید و لاکتیک اسید و ترکیب این دو اسید به درمان این نوع لک ها کمک می کنند .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *